Somatizasyon Bozukluğu
Ruhsal sıkıntı ve gerginlik uygun biçimde ifade yolu bulamadığında kişi bunun için bedenini kullanmakta ve sıkıntısını 'bedenselleştirmekte’ yani bedeniyle ifade etmektedir. Somatizasyon bozukluğu olan kişilerin bedenlerinde ağrılar, sızılar, uyuşmalar, ateş basmaları, karıncalanmalar, çarpıntılar olur. Bu belirtiler fiziksel muayene ve laboratuar incelemeleri ile açıklanamaz. Şikayetleri ses kısıklığı, ses kaybı, çift görme, kas zayıflığı, idrar güçlüğü gibi gerçek olmayan nörolojik belirtilerdir. Sindirim sistemi yönünden karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve kabızlık görülebilir. Üreme organları ve boşaltım sistemi açısından idrarını ağrılı yapma, ağrılı adet görme, adet düzensizlikleri olabilir. Cinsel işlevler açısından da ağrılı cinsel birleşme, cinsel istek ve ilgi azlığı, erkeklerde sertleşme ve boşalma sorunları, kadınlarda vajinismus denilen cinsel birleşme korkusu ile ortaya çıkabilir.
Somatizasyon bozukluğu otuz yaşından önce başlayan ve tıbbi olarak açıklanamayan bir çok sisteme dair fiziksel semptomların olduğu bir rahatsızlıktır.
DSM-IV’de somatizasyon bozukluğu tanısının konulabilmesi için dört ayrı sistemin her birindeki şikayetlerin rahatsızlığın değişik dönemlerinde her hangi bir zaman ortaya çıkmış olması gerekmektedir;
- Dört ağrı semptomu: en az dört değişik sistem ya da işlevle ilişkili ağrıların olması (baş, karın, sırt, eklem, kol ve bacaklar, göğüs, makat, adet sırasında ağrı, cinsel ilişki sırasında ağrı, idrar yaparken ağrı gibi)
- İki gastrointestinal sistem belirtisi: ağrı dışında iki GIS belirtisinin olması gerekir (bulantı, şişkinlik, gebelik sırasında olmayan kusma, diyare, değişik yiyeceklere duyarlılık)
- Bir cinsel semptom: ağrı dışında en az bir seksüel ya da üreme sistemiyle ilişkili belirtinin olması ( cinsel duyarsızlık, erektil ya da ejakülasyon bozukluğu, adet düzensizliği, aşırı adet kanaması, gebelik boyunca kusma)
- Bir psödonörolojik belirti: ağrıyla kısıtlı olmayan, nörolojik bir durumu telkin eden bir belirtinin olması (dengesizlik, felç ya da lokalize güçsüzlük, yutma güçlüğü ya da boğazda düğümlenme hissi, ses kısıklığı, sağırlık, nöbetler, amnezi gibi dissosiyatif belirtiler, bayılma dışında bilinç kaybı).
Uygun incelemelerden sonra bu belirtilere tıbbi bir durumun ya da madde kullanımının yol açmadığı gösterilmelidir. Eğer tıbbi bir durum söz konusu ise bile fiziksel şikayetler ve bunların sonucu olarak ortaya çıkan sosyal ya da mesleki işlev kaybı tıbbi durumun alınan öyküsü, fizik muayene ve laboratuar bulguları ışığında beklenilenden çok fazladır. Belirtilerin istemli olarak taklit edilmemiş olması da gereklidir.
Tedavi;Somatizasyon Bozukluğunun tedavisi zordur. Çünkü kişiler yakınmalarının bir tür psikolojik bozukluk olduğunu kabullenmezler. Kişinin semptomları ve yaşadıkları arasında bağlantılar kuruldukça şikayetleri azalır. Kişiye özel bir tedavi programı hazırlanır ve uygulanır.